خبر بندر: گفتگوی اعضای خانه فرهنگ دشتستان با آقای عباس رحیمی کارشناس ارشد روانشناسی بالینی با موضوع ​« خانواده و زناشویی  »​

​در متن تنظیم شده، جهت سهولت مطالعه برای خوانندگان محترم، پرسش ها با علامت (●) و پاسخ های مهمان برنامه با علامت (●●) مشخص شده است.
قبل از آن که گفتگو را شروع کنیم ابتدا برای آشنایی خوانندگان خلاصه ای مباحث قبل و کلیاتی در مورد این مبحث ارائه می دهیم ، سپس در ادامه با پرسش و پاسخ اعضا و جواب عباس رحیمی که در ذیل می آید همراه می شویم :

⬛️⬛️ خلاصه ای از مباحث قبل درمورد خانواده :
◼️ برای تشکیل زوج و همسر گزینی مناسب فرآیندی در چهار مرحله انجام می شد :
مرحله اول انتخاب فردی در دسترس بعنوان شریک .
مرحله دوم گفتگوهای خود افشاگرانه برای پرده برداری و افشای هویت طرفین .
مرحله سوم بررسی سازگاری و هماهنگی نقش و میزان همدلی .
مرحله چهارم بررسی و تصمیم گیری در مورد تعهد و سازگاری و توافق بلند مدت بود که منجر به شکل گیری زندگی و ازدواج می گردید .

⬛️⬛️ ادامه ی مبحث زناشویی :
◼️از نظر حقوقی :
عقد نکاح یا پیمان زناشویی همان ازدواج و عبارت است؛ از توافق یک زن و مرد جهت ایجاد زندگی مشترک و قوانین خاصی بر این پیمان حکومت می نماید، که بسته به فرهنگ خاص جامعه، جهت انعقاد عقد، طرفین بایستی کلماتی دایر بر پذیرفتن این پیمان ادا کنند.
◼️و اما از نظر روانشناسی :
روابط کلی بین زن و شوهر و گذر از مرحله ی پیشین خانواده و پدید آوردن خانواده ای جدید که به تولد فرزند یا فرزندانی می توان خلاصه کرد .

⬛️ بدون شک تمامی مسائلی که مرتبط با زندگی زناشویی هستند به نوعی می توانند با مباحث زناشویی مرتبط باشند اما آن چه که اکنون مورد مباحثه قرار خواهد گرفت ادامه ی گفتگوی گذشته و تکمیل بحث در حوزه زناشویی خواهد بود .
◼️با توجه به آن چه در مطلب فوق ارائه شد ،در نهایت کند و کاوهای صورت گرفته در مراحل مذکور منجر به همسر گزینی و ازدواج شده و زوجین در مرحله بعدی زندگی خود که شروع زندگی، بدون داشتن فرزند می باشد می بایست برنامه هایی را برای با هم زیستن و گذران زندگی و ادامه راه خود به همراه همسر ایجاد کنند و لازم و ضروریست که این برنامه ها باید بر اساس ارزیابی های واقع بینانه از توانمندیها ،ضعف ها ، و ویژگی های فردی یکدیگر بوده نه اینکه بر اساس دیدگاههای ایده ال و آرمانی افراد ؛ چرا که نداشتن برنامه مشخص در زندگی زناشویی منجر به سردرگمی و ضعف و احساس پوچی و عدم پیشرفت و …گردیده که زوجین در ادامه مسیر با مشکلات عدیده ای روبه رو خواهند شد .
به عنوان مثال : زوجینی را تصور کنید که بر خلاف انتظار اطرافیان از بدو ازدواج مشکلات فراوان مالی و ارتباطی و …داشته که برای حل آنها تلاش می کنند ولی تلاششان ثمری ندارد و ریشه این مشکلات را اگر بررسی نماییم خواهیم دید که عدم شناخت کافی که مقدمات آن در چهار مرحله همسر گزینی توضیح داده شد و نداشتن برنامه مناسب دلیل اصلی این مسائل بوده است .
هر چند که مشکلات مختلفی در مسیر زندگی افراد را محاصره می نماید که اگر مبنای زندگی صحیح و بر اساس چهارچوب مناسب شکل گرفته باشد باعث تخریب زندگی و آرامش نخواهد شد . با کمی بررسی پی خواهیم برد ، زوجینی که دارای برنامه های مناسبی برای زندگی خود هستند بعد از گذشت مدت زمانی از زندگی مشترکشان شاهد تغییر و تحولاتی محسوسی در همه ابعاد زندگی آنان خواهیم بود .
هر چند که نقش عوامل منفی در زندگی تمام افراد را نمی توان در بروز مشکلات نادیده گرفت ولی آن چیزی که به حل تعارضات کمک کرده و مسیر را مرتفع می سازد همان شناخت کافی از توانمندیها و نیازهای طرفین و برنامه ریزی مناسب در زندگی می باشد .
◼️شاید سوال پیش بیاید که عوامل منفی در زندگی یعنی چه؟
عوامل متعددی در ازدواج وجود داشته که تاثیرات خود را در صورت نبود دوعامل مثبتی که به آن اشاره نمودیم به صورت منفی بر ازدواج اعمال می نمایند.
به عنوان مثال : هر دو همسر یا یکی از آن ها مجبور باشند از خانواده خود فاصله بگیرند یا اینکه زوجین از نظر فرهنگی و طبقه اجتماعی و قومیت و یا سن با هم اختلافات فاحشی داشته باشند یا اینکه زوجین خانواده های ناسازگاری با هم داشته باشند یا مجموعه ای از همشیره های ناسازگار داشته باشند و یا اینکه زوجین از نظر عاطفی و مالی بشدت به خانواده وابسته باشند یا زوجین زود و یا دیر ازدواج کرده باشند و….. مسائلی از این قبیل که تاثیرات منفی بر ازدواج می گذارد و اگر مراحل انتخاب تا شکل گیری ازدواج به طور مناسبی طی شود بدون شک طرفین به این مسائل موثر منفی پی خواهند برد و در صدد حل و یا ممانعت از شکل گیری زندگی با این سطح اختلاف بر می آیند .

⬛️ در کنار عوامل منفی عوامل مثبت و موثری نیز وجود داشته که تاثیرات مثبت خود را بر رضایت زناشویی زوجین اعمال می نماید که در ذیل به آن اشاره می نمایم :

◼️سطوح بالای تحصیلات زوجین
◼️منزلت و جایگاه اقتصادی

و اجتماعی بالا
◼️شباهت همسران در زمینه ی علایق
◼️توانایی های هوشی و شخصیت
◼️هماهنگی و توافق در زمینه تمایلات جنسی
◼️ ویژگی های خلقی موافق
این عوامل به نوبه خود می توانند اثر مثبتی بر رضایت زناشویی داشته باشند .
هر چند که گستره ی این بحث بسیار وسیع بوده و به گوشه ای از آن پرداخته شد.

⬛️ به طور کلی این مرحله از زندگی، مرحله ی توافق و انطباق بوده که زوجین باید با تجهیزات خود به مهارت های زناشویی با خود منطبق شده و رابطه ای جدید و مناسب با خانواده و دوستان برقرار نمایند تا احساس رضایت زناشویی افزایش یابد.

⬛️ در ادامه زندگی زوجین با اتخاذ تصمیمات مناسب به حل بحران ها و مشکلات پرداخته و در نهایت با آرام شدن فضا و مناسب بودن شرایط اقدام به بچه دار شدن می نمایند .
⬛️ در عصر حاضر تغییرات گسترده ای در حوزه های مختلف اقتصادی ،اجتماعی ،فرهنگی و… بوجود آمده که هر کدام به نوبه خود روی ابعاد زندگی انسان و نظام خانواده تاثیر گذاشته و شکل های متنوعی از خانواده ایجاد می نماید که به چند نمونه از آن برای روشن شدن موضوع اشاره خواهیم نمود :

◼️خانواده ی هسته ای : که متشکل از زن و شوهر و فرزندان می باشد و رایج ترین نوع خانواده بشمار می آید .
◼️خانواده گسترده : که شامل زوجین و فرزندان به علاوه خویشاوندان مثل پدربزرگ ها و مادربزرگ ها و دایی ،عمو ،عمه و …که چند نسل از خانواده درون یک واحد خانوادگی زندگی می کنند .
◼️خانواده ناتنی : خانواده هایی که حاصل ازدواج دو فرد که حداقل یکی از آن ها سابقه زندگی مشترک و بیوه یا طلاق گرفته باشند .
◼️خانواده های تک والدی : که در این نوع خانواده یکی از والدین مسئولیت فرزندان و خانواده را به عهده دارد و می تواند به دلیل طلاق و یا مرگ و…یکی از والدین و یا بارداری نامشروع تشکیل شده باشد .
◼️خانواده های پدر سالار یا مادر سالار یا فرزند سالار : که با توجه به اسم خانواده یکی از این افراد مشخصه برتری در خانواده هستند .
◼️خانواده های ،خانواده محور : که تمام دغدغه اعضای خانواده حفظ بنیان خانواده و کلیت خانوده بوده و افراد در آن تابع نیازها و کارکردهای گروه خانواده می باشند.
◼️خانواده کودک گونه : که مشخصه ی آن وابسته بودن زوجین به خانواده خود و جامعه بوده و دلیل این وابستگی احساس ضعف و بی کفایتی می باشد ؛که در بحث عوامل منفی موثر بر رضایت زناشویی نیز به آن اشاره نمودیم .
با بررسی اشکال مختلف خانواده و مسائل آن خواهیم دید که نوع خانواده هم بر رضایت زناشویی زوجین اثر گذار می باشد .
چرا که در برخی از خانواده ها حد و مرزها و الگوهای تعاملی نامشخص و ناامن بوده و فرصت ابراز وجود و احساس کفایت را از زوجین می رباید که همین امر موجب بروز نارضایتی های زناشویی پنهان درون بافت خانواده میگردد.
در یک جمع بندی کلی اگر مباحث گذشته را بعد از شکل گیری زندگی مشترک براساس شناخت و برنامه ریزی مشترک ،مد نظر قرار دهیم و سلسله مراتب و مرزها ،نقش ها و …را به درستی در خانواده به کار گیریم و منجر به شکل گیری خانواده ای هسته ای و خانواده محور گردیم شاهد افزایش رضایت زناشویی و پیشرفت در زندگی خواهیم بود که در کنار آن با به کارگیری شیوه های صحیح فرزند پروری می توانیم با خیالی آسوده به تربیت و رشد فرزندان پرداخته و بهره مناسبی از زندگی خود ببریم .

⬛️ حال می توان به عوامل مختلف تاثیرگذار در حوزه مسائل زناشویی و در واقع رضایت زناشویی پی ببریم .
اگر کمی تامل نماییم هر کدام از ما شاید در یک گروه از انواع این خانواده ها جای بگیریم .
این که تا چه حد شکل خانواده در رضایت زناشویی طرفین موثر می باشد ؛ بسته به فضای فرهنگی جامعه هم قابل تغییر و اختلاف با خانواده شکل در فرهنگ نیز می باشد .
پس مسائل فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و شغل با سطح تحصیلات و تمایلات جنسی افراد و مسائل و مشکلات خانواده مبدا و حتی مشکلات و عوامل مختلف روانشناختی که به دلیل عدم آموزش کافی و مناسب مسئولین امر و عدم شناخت افراد جامعه به صورت پنهان بر چهارچوب زندگی های زناشویی افراد اثر گذاشته همه و همه عوامل موثر خواهند بود .

● فاطمه چاآبی : برای یک زندگی متعادل و با دوام چه راه هایی وجود دارد؟
●● عباس رحیمی : در واقع راهکارهای شکل گیری زندگی متعادل و با دوام به زمان شروع زندگی زناشویی و همزمان با ازدواج افراد نخواهد بود ؛ بلکه با توجه به مطالب عنوان شده به زندگی قبل از ازدواج افراد ،سلامت روان زوجین ،سلامت روان و استحکام زندگی والدین زوجین ،نحوه گزینش ،شناخت ،تعامل و شکل گیری ازدواج و همچنین برنامه ریزی و هدف گزینی افراد بعد از ازدواج ارتباط دارد .
● یحیی باوندنیا : تشکیل خانواده بامعیارهای بیان شده تا ایجاد فرزند به نظرتان درعالم واقع با وجود معادلات مختلف کمی شکننده نیست؟
یا بهتر است سوالم را اینگونه بیان کنم؛ بیش از حد به نظرتان مدل بیان شده روتین نیست درحالی که درحقیقت با مدل بسیار پیچیده تر
مواجه هستیم؟
●● عباس رحیمی : مطالب عنوان شده به عنوان یک اصل برای عمل و رسیدن به توفیق در زندگی بوده کما اینکه در ادامه بحث به شکل گیری زندگی با توجه به مسائل جامعه و بافت فرهنگی جامعه هم اشاره شد .
در کل آیا نباید زوجی که تازه وارد خانه بخت شده اند برای ادامه مسیر برنامه ریزی نمایند؟
آیا به نظر شما عدم شناخت کافی از یکدیگر ادامه مسیر را دشوار نخواهد نمود؟
آیا میتوانیم منکر این قضیه شویم که نیازی نیست زوجین با هم آشنا شوند و نیازهای یکدیگر را بشناسند و آیا تا بحال ندیده ایم که زندگی های بدون هدف و برنامه از ابتدای تشکیل دچار مشکل بوده و به آرامش افراد آسیب وارد می نماید .
● فاطمه چاآبی : گاهی وقت ها آشنایی قبل از ازدواج در خانواده های سنتی شکل نمی گیره و حتی در قدیم هم یکدیگر را نمی دیدند، آیا این در روند یک زندگی ایده آل مشکل ساز نبود؟
●● عباس رحیمی : بدون شک هر فرد درون فرهنگ حاکم فعل جامعه ازدواج می نماید .
شاید برخی ازدواج های سنتی گذشته که هیچ کدام از افراد شناختی از یکدیگر نداشتند و تصمیم گیرنده صرف پدر خانواده بود هم مشکلاتی بوده ؛ ولی دیدیم که خانواده های پدر سالار حکم برتری در اعمال نظر و تصمیم گیری پدر خانواده بوده و بدین شکل نیز گاها عزت نفس سایر اعضای خانواده و اعتماد به نفس و آزادی انتخاب از سایرن سلب می گردیده که حتما پسندیده نبوده ولی در فرهنگ امروز اگر بخواهیم بدین شکل عمل کنیم بدون شک به مشکل بر می خوریم .
هر چند لازم است بگویم که ازدواج به شیوه سنتی صحیح ، قابل قبول بوده و هست و گاها چالش های امروزی از عدم وجود چنین ازدواجی هم خواهد بود ؛ ازدواج صحیح سنتی حد و مرز داشته و اجازه آشنایی و شناخت با نظارت هم وجود داشته و مضاف بر آن نظارت و بررسی صلاحیت افراد از طریق خانواده ها کمک بزرگی به سلامت زندگی و شناخت افراد می نموده .

● فاطمه روستا : آشنایی هایی که به صورت مجازی در چندین سال اخیر در بین جوانان شکل گرفته می تواند باعث شکل گیری یک خانواده ایده آل باشد؟
●● عباس رحیمی : شروع زندگی زناشویی و در واقع همسر گزینی چهارچوب خاص خودش را داراست همانطور که گفتیم در چهار مرحله ای که از آشنایی تا شکل گیری ازدواج ترسیم نمودیم شاید وجود فضای مجازی بعد از آشنایی و در دوران نامزدی با حفظ حریم باعث آشنایی و شناخت بهتر زوجین گردد ولی برای مقدمه قرار دادن فضای مجازی در امر همسر گزینی با توجه به مشکلات موجود در این فضا و عدم آگاهی و نظارت و در واقع حمایت خانواده در این فضا در ابتدای امر می تواند مشکلاتی را به وجود آورد .
بنابراین برای شکل گیری زندگی ایده آل لازم هست که به تمام جوانب توجه شود .
● عباس جاودانی : راجع به ازدواج هایی که زوجین از دوشهر دور مثلا شیراز و تبریز هستند ؛ نظر شما چیست؟ آیا این فاصله زیاد تاثیری در شکست یا بقاء این جور تشکیل خانواده ها دارد؟
●● عباس رحیمی : یکی از مسائل تاثیر گذار در رضایت زناشویی تفاوت های فرهنگی و حتی بعد مسافت یکی از زوجین از خانواده هایشان می باشد که بهتر است در ابتدای آشنایی به صورت کلی به آن پرداخت .
بنابراین نمی توانیم از نقش این مهم در شکل گیری زندگی ایده آل غافل شویم .

● فاطمه چاآبی : در زندگی زناشویی گاها دیده شده که برای حفظ زندگی خود گوشی همسرشان را چک می کنند؛ این کار باعث بی اعتمادی طرفین در دراز مدت میشود؟
●● عباس رحیمی : از چند زاویه این موضوع قابل بررسی می باشد.
به عنوان مثال : در جایی ممکن است چک کردن گوشی به دلیل وجود شک و احساس ناامنی باشد که باید به صورت ریشه ای و توسط روانشناس بررسی گردد و یا ممکن است به دلیل حساسیت های ناشی از علاقه زیاد زوجین به یکدیگر و ابراز و اثبات این عشق و علاقه به طرف مقابل بوده و یا اینکه در جایی دیگر ممکن است به دلیل وجود مشکلی در گذشته باشد که باید توسط روانشناس بررسی تا مشکل برطرف گردد.
در خیلی از موارد ما با این عمل در واقع ناخواسته باعث ایجاد این ذهنیت در طرف مقابل می شویم که فکر کند که ما به او اعتماد نداریم .
اگر در خانواده ای شناخت کافی و احساس امنیت در بین زوجین وجود داشته باشد لزومی برای چک کردن گوشی و یا ممانعت از چک کردن وجود نداشته و یا هر ممانعتی جواب قانع کننده ای خواهد داشت فرض بر این باشد که همسر اصرار زیاد به چک کردن گوشی داشته و حساسیت زیادی به این قضیه دارد آیا فقط با چک کردن گوشی قضیه خاتمه پیدا کرده یا اینکه رفت و آمدها و …باید کنترل شود؟ اینجاست که نیاز هست در صورت کش دار شدن موضوع به روانشناس مراجعه و به صورت ریشه ای مشکل حل شود .

● فاطمه چاآبی : حریم خصوصی در زندگی زناشویی به چه شکل هست؟
●● عباس رحیمی : در واقع عقاید ،نیازها ،سلیقه،تفکر فرد حریم خصوصی او می باشد .

● فاطمه چاآبی : علت دلزدگی زناشویی چیست و اصلا نشانه های این تغییر چجوری در زندگی بروز می کند؟
چون در خانواده دیده شده که طرف با چنان عشق و
شوری زندگی را شروع می کند ولی بعد از مدتی از این عشق کاسته شده و دچار مشکلاتی می شوند؛ که منجر به جدایی و طلاق می شود که زندگی فرزندان هم تحت شعاع قرار می دهد .
●● عباس رحیمی : بله این موارد زیاد هستند که می تواند از عدم شناخت در ابتدای آشنایی تا مشکلات مختلف روانشناختی نشات گرفته باشد .
دلزدگی زناشویی در واقع حاصل وجود مشکلات متعدد زناشویی هست .
دلایل متعددی می تواند داشته باشه که حتی در خوش بینانه ترین حالت منجر به طلاق عاطفی زوجین گردد.
اگر برگردیم و عوامل منفی و مثبت تاثیر گذار بر زندگی زناشویی را بررسی نماییم خواهیم دید فقدان و وجود برخی از این عوامل دلیل دلزدگی زناشویی خواهد بود که می تواند منجر به بی تفاوتی زوجین به احساسات یکدیگر و نیاز های یکدیگر تا در نهایت طلاق عاطفی و حتی طلاق رسمی گردد.
این نکته نیز حائز اهمیت است که حتی با توجه به این مطالب نمی توانیم به حتم دلیل دلزدگی و یا طلاق عاطفی را در همین عوامل جستجو کنیم چرا که امکان دارد به فرض یکی از زوجین از اختلال افسردگی یا اضطراب رنج می برد و ما فکر می کنیم که به نیازهای همسر بی توجه گردیده پس مسائل روانشناختی هم می توانند در این مهم موثر باشند و توصیه من این است که اگر فردی در زندگی این احساس را کرد سریعا با روانشناسی ماهر مشورت نماید .
● فاطمه چاآبی : وقتی همسر به خانه برمی گردد(حال چه زن باشد چه مرد) بهترین روش رفتاری زن و مرد باید چگونه باشد؟
●● عباس رحیمی : در این زمینه یک تمرین عملی هست که عرض میکنم و از زوجین میخواهم که انجام بدهند .
با توجه به نیازهای و خواسته ها و فرهنگ افراد متفاوت بوده ولی یک اصل کلی وجود داشته که آن هم احترام و توجه به یکدیگر می باشد.
تمرین خیلی ساده هست .
آقایون لطفا فرض کنید که شما کدبانوی خانه هستید و بعد از کلی زحمت و …. در خانه همسرتان از راه می رسد؛ خب حالا توقع دارید همسرتان چه برخوردی با شما داشته باشه و بالعکس؟

● فاطمه چاآبی : با توجه به اینکه مبحث از قبل آشنایی ، آشنایی ، تشکیل زندگی ، فرزندان و مشکلات این راه صحبت شد
در پایان این زندگی،ممکنه گاها این زندگی مشترک دوام داشته باشد یا این که منجر به جدایی و طلاق شود
خب جدایی و طلاق چه تاثیری بر رشد و پیشرفت فرزندان دارد؟
آیا طلاق راهکاره پسندیده ای است در برابره مشکلات به وجود آمده در خانه و زندگی مشترک؟
●● عباس رحیمی : بدون شک طلاق و جدایی در واقع منجر به ایجاد حس فقدان در کودک و عدم احساس امنیت می شود .
اما در برخی از زندگی ها طلاق می تواند راهکار مناسبی برای پایان تعارضات و جلوگیری از آسیب رساندن بیشتر به افراد خانواده باشد .
خب به پایان بخش دوم بحث خانواده و زناشویی رسیدیم، آقای عباس رحیمی اگر نکته یا سخنی مانده بفرمایید.

در پایان خواهشمندم همان طور که برای زیبایی و سلامت جسم وقت گذاشته و به آن توجه می کنید به سلامت روح نیز توجه بیشتری نمایید و توصیه می کنم

« دیدن دیده …
فزایـد عشق را
عشق در دیده…
فزای صدق را… »

″مولانا″

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

 
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

🔶 موضوع گفتگو : خانواده و زناشویی

گفتگو : فاطمه چاآبی

🔶 کارشناس و مهمان گفتگو : عباس رحیمی

🔶 تهیه و تنظیم : فاطمه چاآبی