عبدالحمید قیصری: صدای بندر : بندرریگ دارای اماکن های مذهبی فراوانی است همه آنان برای اهالی بندرریگ مقدس و مورد احترام هستند همه این اماکن، حسینیه ها، مساجد، تکایا ،هیئت ها و … دو هفته مانده به ماه محرم الحرام برای برگزاری مراسم های باشکوه آیین های مذهبی آماده و به طرز بسیار جالب ودیدنی سیاه پوش می شوند بسیاری از محبان اهل بیت و عاشقان سید و سرور و سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین و تعظیم شعائر اسلامی نه تنها در ماههای محرم و صفر بلکه در طول سال و به مناسبت های مختلف اقدام به برگزاری مراسم می نمایند.

احداث ساختمان به حسینیه در بندرریگ از قدمت بسیار زیادی برخوردار هستند ولی بطور دقیق گزارش کامل و جامع و یا بررسی و تحقیق یا پژوهشی در این زمینه صورت نگرفته است. در راستای شناسایی تاریخ و فرهنگ تاسیس قدیمی ترین حسینیه در بندرریگ نیاز به بررسی، تحقیق و پژوهش جامع و کامل و آن هم بصورت گروهی می بایست تدوین گردد.

شناسایی و معرفی قدیمی ترین حسینیه، تاریخچه بنا، نوع معماری، نام و نشانی بانیان، مداحان، روضه خوانان، موقوفات، آداب و رسوم عزاداری و شبیه خوانی نسخه های قدیمی نوحه، نوحه های پامنبری و …

انجام این مهم نیازمند تحقیقات گسترده و به صورت گروهی است بنابراین علاقمندان و پژوهشگران در این موضوع تحقیق نمایند و نوشته های خود را از طریق مختلف منتشر نمایند تا مورد استفاده آیندگان قرار گیرد.

سابقه احداث حسینیه در بندرریگ بسیار زیاد است اگر از سیصد سال بیشتر نباشد کمتر نیست و چنانچه جمعیت آن زمان بندرریگ ۲۰درصد جمعیت کنونی در نظر بگیریم شاید اغراق نباشد. در هر محله ۲۰۰نفری بندرریگ یک حسینیه مستقل و یک مسجد مستقل وجود داشته است مهم ترین هدف موسسان از ایجاد مکانهای مستقل فراهم نمودن زمینه های لازم به منظور برگزاری مراسم عزاداری سرور و سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین و سایر مراسم های دیگر بوده است.

با توجه به قرار گرفتن بندرریگ در میانه خلیج فارس و قرار داشتن این بندر در مسیر راه تجارت دریای شمال-جنوب حلب، بصره، بمبئی، مگادیشو، عدن، بنگال، زنگبار، اندونزی و … و همچنین باتوجه به حرفه اکثر اهالی بندرریگ به دریا و دریانوردی همه ساله مسافرت های زیادی از طریق این بندر به سایر نقاط مختلف که اکثرا مراکز علم، مذهب، تجارت به شمار می رفتند. جهت حمل و نقل و مبادله کالا صورت می گرفت و این مسافرت ها یک امر عادی بود و همین مسافرت ها موجب می گردید که نه تنها بسیاری از ادوات و ملزومات و نیازهای برگزاری مراسم های عزاداری و شبیه خوانی را از سایر کشورها تامین می نمودند بلکه با شرکت در مراسم های سوگواری آنان آداب و رسوم و نحوه برگزاری مراسم ها را از ممالک دیگر به این بندر منتقل می کردند و یا بلعکس در قرون پانزده و شانزده میلادی از این بندر بعنوان بندر مهم تجاری یاد شده است اکثر مسافرین و سیاحان با اهداف خاصی از جمله جهانگردی، نظامی، سیاسی، اقتصادی، مطالعاتی، مذهبی و… قدم به ایران می گذاشتند چنانچه از طریق دریا وارد ایران می شدند از طریق این بندر وارد و یا خارج می شدند. در سال ۱۶۶۰ مطابق ۱۰۴۰ شمسی بیش از ۴۰۰ سال پیش یک هیات مذهبی به سرپرستی اسقف(دوبریت) برای کمک به کاتولیک های رومی از راه حلب و بصره به بندرریگ وارد شدند در سال ۱۶۲۹ میلادی(۱۰۰۹ شمسی) پدر فیلیپوساماس(ترینی تاته) از فرقه کارملیت ، ژان باتیست تاورنیه جهانگرد فرانسوی در سال ۱۶۳۹ میلادی و همچنین خاورشناس فرانسوی فرانسوا پتی دلاکروا در سال ۱۶۷۴ میلادی وارد بندرریگ شدند.

با این توصیف حسینیه ها یکی از قدیمی ترین اماکن مذهبی هستند که بسیار مورد احترام مردم بندرریگ بوده و از ارزش و اهمیت خاصی برخوردار می باشند.

همانطور که همشریان محترم و عزیز واقف هستند سابقا اهالی بندرریگ به تمام حسینیه ها، ماتم می گفتند. ماتم کل احمد(ماتم کربلایی احمد)، ماتم کل حسن(ماتم کربلایی حسن)، ماتم خان، ماتم اشرف، ماتم حیدر و… ظاهرا این اسم ماتم سرا بوده که به تدریج به ماتم تبدیل شده بودند.

حسینیه صابری از قدمت و قداست خاصی برخوردار می باشد از پیشینه تاریخی این حسینیه و از تاریخ دقیق تاسیس آن اطلاع چندانی در دست نیست این حسینیه به حسینیه کل خلف( کربلایی خلف) معروف بوده است مرحوم کل خلف چندین سال تولیت این حسینیه را عهده دار بوده و بعد از او فرزندش مرحوم کل حسن(کربلایی حسن) متولی این حسینیه گردید بعد از فوت مرحوم کل حسن فرزندش کل محمدمرحوم(کربلایی محمد) بانی این حسینیه گردید. بعد از فوت کربلایی محمد که در اربعین سال ۱۳۹۴ ه.ق مطابق با ۱۳۵۲ ه.ش اتفاق افتاد؛ بنا به وصیتش در همان حسینیه به خاک سپرده شد و حسینیه به حسینیه صابری معروف گردید. در حال حاضر امور حسینیه همچنان در دست خانواده صابری است از جمله بزرگ این خانواده حاج حسین صابری و برادرزاده او محمد صابری متولی و بانی این حسینیه هستند حسینیه در سال ۱۳۴۲ و همچنین در سال ۱۳۶۲ بازسازی و ساختمان آن از حالت بافت و معماری سابق خارج شده و به شکل امروزی در آمد.

علما و بزرگان زیادی در این حسینیه به روضه خوانی پرداخته یا به منبر رفته اند. بسیاری از بزرگانی که صاحب علم اهل کتاب و در محل شناخته شده بودند در این حسینیه شبهای قدر، تاسوعا و عاشورا و برگزاری مراسم های مختلف پامنبری و شب زنده داری نمودند که یاد و نام همه آنان گرامی باد و راهشان پررهرو.

از معجزات، خیرات و برکات منبر این حسینیه، چاه این حسینیه، درخت انار این حسینیه و… نشانه های بسیاری دیده شده است که ضروری است به نمونه هایی از آنان اشاره شود. یکی از نوادگان کل خلف که در حال حاضر در قید حیات نیستند و از خادمان حسینیه بودند بنام مرحومه حاجیه معصومه حاج احمدی که خود از استادان مسلم قرآن و در ترویج شعائر اسلامی خدمات فراوانی نمودند و بیشترین عمر پربار ایشان در راه آموزش قرآن و علوم دینی صرف شد و بسیاری از اهالی بندرریگ سوادهای مکتبی خود را مدیون ایشان می دانند. بعد از ۱۱۵ سال عمر پربرکت و بنا به وصیت خودشان در همین حسینیه به خاک سپرده شدند و محل دفن او امروز زیارتگاه عده زیادی از اهل علم و مذهب و محبان اباعبدالله الحسین می باشد.

ایشان در زمان حیات تعریف کرد که یکی از علمای وارسته و مورد اعتماد اهالی بندرریگ بنام حضرت آیت الله میرزا علی اکبر که تحصیلات حوزوی خود را در نجف اشرف به پایان رسانیده بود در جوار حسینیه کل خلف سکونت داشت حجره، کتابخانه و محل کارش در طبقه فوقانی منزلش و مشرف به حسینیه قرار داشت در نیمه های یکی از شبها آن بزرگوار از سروصدایی از خواب بیدار می شود متوجه می گردد گریه و ناله وزاری، زجه و عزاداری بسیار با عظمتی در حسینیه برپا شده است. بیشتر دقت می کند برای او مسلم می شود که این عزاداری یک عزاداری عادی نیست آیت الله وحشت زده ، همسرش را از قضیه آگاه می سازد، دست به دعا بر می دارد و نماز اقامه می نماید آن عزاداری تا قبل از اذان صبح ادامه می یابد آیت الله بعد از ادای نماز صبح و روشن شدن هوا در حیاط حسینیه قدم می گذارد. با توجه به خاکی بودن حیاط حسینیه متوجه می شود که  آثارری ازجای پاهای برهنه افراد زیادی کوچک و بزرگ در کنار منبر که در حیاط حسینیه قرار داشت نمایان است(توضیح اینکه بندرریگ در گذشته فاقد برق بوده است بیشتر مراسم ها در هوای آزاد و در حیاط حسینیه برگزار می شد و کف حیاط حسینیه ها هم اکثرا خاکی بودند)

همچنین مرحوم حاج نجف نجفی یکی از فرهنگیان معتمد که سی و هفت سال صادقانه خدمت فرهنگی نمود و بسیاری از بزرگان این بندر که از نعمت سواد برخوردار می باشند به نیکی از او یاد می کنند او یکی از خادمان مورد اعتماد بود و در یک خانواده مذهبی که والدین او ملا و قاری قرآن و مهم ترین مکتب خانه را در این بندر  اداره می کردند. ایشان روایت می کرد که در یکی از شبهای ماه محرم الحرام چندین سال پیش که بندرریگ از روشنایی برق محروم بود یکی از خادمان حسینیه بعلت حجم کارها تامین نفت برای روشنایی حسینیه  را فراموش می کند و در شب هم تامین نفت برایش مقدور نمی باشد از حضرت اباعبدالله الحسین استمداد می طلبد و به او توسل می جوید که کوتاهیش را ندیده بگرد و آبرویش را حفظ کند تا اجرای مراسم در روشنایی برگزار گردد از این جهت بدون اینکه کسی را مطلع نماید مخازن کلیه فانوس ها و همچنین مشعل هایی که روشنایی بخش کوچه های منتهی به حسینیه بودند را از آب چاهی که تعلق به حسینیه داشت و به چاه ماتم معروف بود سرریز می نماید مراسم عزاداری در روشنایی کامل برگزار و به خوبی به پایان می رسد.

برگزار مراسم در این حسینیه قدیمی سال به سال باشکوه و عظمت بیشتری برگزار می گردد و به تعداد افرادی که نذورات خود را به این حسینیه اهدا می نمایند سال به سال بیشتر می شود امید است که همواره همیشه و در همه حال تمامی افرادی که در زمینه های مختلف در برگزاری مراسم ها همکاری می نمایند شامل عنایت خاص ابا عبدالله الحسین قرار گیرند.

عبدالحمید قیصری- صفر ۱۴۳۵