بازارشناسی

زهرا علی پور – صدای بندر -در آغاز ایستاده ایم و به آغاز می نگریم، کلمه نزد خدا بود که بر زبان ما جاری شد و پاکترین آفریدنی انسان، همین کلمه شد. کلمات را کنار هم می نشانیم، کلمات جمله می شوند، بر ذهن و دل ما می نشینند، راهی می گشایند درست و دری می بندند که به بیراهه می رود. عزممان را جزم نوشتن کردیم، تا با زلال کلمه، دست و دل و روحمان را از نمی دانم ها بزداییم. تنها فکر کردیم، با هم فکر کردیم و تنها و با هم نوشتیم و نوشتیم و نوشتیم… و هرگاه خسته شدیم به آواز خواندیم که: « ای بی خبر بکوش که صاحب خبر شوی».

با سلام خدمت خوانندگان هفته نامه صدای بندر. از این به بعد در این ستون بنا را بر این گذاشته ایم که مطالبی چند در رابطه با بازار و مسائل مربوط به آن در اختیار خوانندگان این هفته نامه و علاقمندان به این موضوع قرار دهیم. امید آن داریم که مطالب گردآوری شده رضایت خاطر شما را فراهم سازد.

تاریخچه بازار:

واژه بازار قدمتی بسیار و مفهمومی وسیع و گسترده دارد و به معنی محل شلوغ و پر ازدحام،اعتبار و اهمیت اشخاص و غیره بکار می رفته است. در زبان فارسی بازار بعنوان اسم مکان به معنی محل خرید و فروش کالاست. بازار در فارسی میانه بصورت «وازار» و با ترکیب هایی مانند وازارگ (بازار)، وازرگان (بازرگان) بکار می رفته است. این واژه فارسی (بازار) نیز به زبان های عربی، ترکی، عثمانی و برخی از کشورهای اروپایی یعنی سرزمین هایی که با ایران تبادلات بازرگانی داشته اند راه یافته است. این واژه امروزه بیشتر درباره ی بازارهای دائمی، اصلی و قدیمی شهرهای کهن و تاریخی بکار می رود و در گذشته گاه بصورت ساده و گاه با پسوند یا پیشوندهایی به معنی مکان خرید و فروش بطور مطلق بوده است.

در ایران تاریخچه ی بازار با شکل گیری شهرنشینی همزمان است و به حدود ده هزار سال پیش باز می گردد و در تمام دوره های سیاسی و اجتماعی ایران از دوره ی هخامنشی تا ساسانیان و بعد از اسلام شاهد گسترش تأثیرات اجتماعی، اقتصادی و سیاسی بازارها بوده ایم.

آنچه امروز از بازارهای قدیمی در ایران باقی مانده و هنوز نیز با همان کارکرد قدیمی حیات دارد متعلق به دوران صفویه به بعد است در این دوره بازارهای شهرهای بزرگی مانند، اصفهان، تبریز، مشهد، قزوین و شیراز به شدت گسترش یافته و در کنار راسته های قدیمی و شماری از کاروانسراها، حمام ها، مدارس علمیه، خانقاه ها و امکانات تفریحی مثل پارکها و زمین چوگان احداث شده است. و اما از بزرگترین و قدیمی ترین این بازارها می توان به بازار تبریز اشاره کرد که یکی از بزرگترین بازارهای سر پوشیده جهان و از شاهکارهای معماری ایرانی سال ۱۱۹۳ هجری قمری و مربوط به اواخر دوره ی زندیه و عصر قاجار می باشد. این بازار براثر زلزله با خاک یکسان شد اما طولی نکشید که با همت مردم شهر بازسازی شد و هم اکنون به طول ۱ کیلومتر بزرگترین مجموعه ی به هم پیوسته دنیاست و در سال ۱۳۵۴ در فهرست آثار ملی ثبت شده است.