از معلولیت ۲۰ درصدی تا ایده تاسیس مرکز پژوهشی – آموزشی نفت ، گاز و پتروشیمی در منطقه ویژه انرژی- پارس
پایگاه اطلاع رسانی خبر بندر:ینکه بعد از چند سال به عنوان یک خبرنگار اطلاعی نداشتم که یک نخبه هم استانی در مقطع دکترای دانشگاه صنعتی شریف مشغول تحصیل است خیلی ناراحت بودم و به دنبال فرصتی می گشتم تا گپ و گفتی با یک نخبه هم استانی داشته باشم و هر روز این اشتیاق به مصاحبه با علی علوی بیشتر می شد و مایل بودم بدانم چطور یک جوان هم استانی با وجود معلولیت ۲۰ درصدی هر روز پله های ترقی را طی کرده تا به مقطع دکتری آن هم در بهترین دانشگاه ایران یعنی دانشگاه صنعتی شریف برسد.
فرصت های من یکی بعد از دیگری برای گفتگو با علی آقا از بین می رفت تا اینکه توفیق رفیق شد و در یک عصر گرم تابستانی مهمان آن عزیز در خوابگاه آریو مصلی نژاد دانشگاه صنعتی شریف تهران شدم و خیلی ساده و بی ریا به استقبال من آمد و در حالی که قرار بود چند ساعتی مهمانش باشم دو روز را با مهندس علوی در تهران سپری کردم و در این دو روز فرصت خوبی بود تا از هر دری سخنی بگوییم و ناگفته ها و ایده های این نخبه هم استانی را به رشته تحریر در بیاورم.
سید علی علوی در تاریخ ۱۷ شهریورماه ۶۶ در شهر شبانکاره شهرستان دشتستان استان بوشهر در یک خانواده مذهبی و علمی متولد شد و تحصیلات ابتدایی تا دبیرستان را در بخش شبانکاره و سعد آباد گذراند و سال ۸۵ در رشته مهندس پلیمر در دانشگاه آزاد شیراز پذیرفته شد.
سوال: مایل هستم در مورد ورودت به دانشگاه بیشتر بگویی برای تحصیل در رشته مهندسی شیمی ابتدای راهی شیرازی شدی…..
سلام و عرض و ادب و کوچکی دارم خیلی ممنونم که این حقیر را قابل دونستید و افتخار خدمت از نعمت های بزرگ الهی است و میزبانی شما موجب خوشحالی و مسرت است. همانطور که فرمودید من در سال ۸۵ با آزمون ورودی کنکور در دانشگاه آزاد واحد شیراز در رشته مهندسی پلیمر – صنایع پلیمر پذیرفته شده ودر سال ۸۹ با دفاع از تز خود با موضوعیت ساخت غشاهای پلیمری موفق به اخذ درجه لیسانس شدم، در این مقطع از تحصیل بر روی روش ها و تکنولوژی های ساخت غشاهای پلیمری پژوهش های زیادی تحت نظر استاد گرامی جناب آقای دکتر محمد رحیم واثقی جهرمی از فارغ التحصیلان دانشگاه صنعتی امیر کبیر و آیندهوون هلند به منظور پالایش گاز طبیعی با گروهی از دانشجویان خلاق باشگاه پژوهشگران جوان انجام دادم. با توجه به شرایط و کم رونقی بازار کار بعد از فارغ التحصیلی زمان های آزاد خود را صرف مطالعه کرده و در کنکور آزمون ورودی کارشناسی ارشد سال ۸۹ شرکت کرده و در رشته مهندسی پلیمر گرایش مهندسی فرآیندهای پلیمریزاسیون دانشگاه صنعتی امیرکبیر تهران ، در سال تحصیلی ۹۰-۹۱ پذیرفته شدم. با توجه به علاقه مندی زیاد و پیش زمینه پژوهشی در دوره کارشناسی بر روی ساخت غشاهای پلیمری ، پروژه کارشناسی ارشد خود را زیر نظر اساتیدی مجربی از دانشکده مهندسی شیمی گروه پتروشیمی جناب آقای دکتر علی کارگری و دانشکده نساجی جناب آقای دکترمحمد کریمی با موضوعیت آب زدایی از گاز طبیعی توسط غشای نانو کامپوزیتی آب دوست ادامه دادم.
در این مرحله از تحصیل در مرکز تحقیقاتی فرآیندهای غشایی دانشگاه صنعتی امیر کبیر(MPRL) واحد ماهشهر به مدت دو سال و نیم مشغول پژوهش شده و بر روی پروژهای جداسازی گازی، ریکاوری و جداسازی هیدروکربن ها و مواد پلیمری با ارزش ، حذف آلایندهای مضر محیط زسیتی صنایع پتروشیمی ، تصفیه آب و پساب های صنایع پتروشیمی و تغلیظ پروتئین و حفظ چربی از شیر با غشاهای پلیمری صنعتی و سنتزی، در حوزه های مختلف فرآیندهای پتروشیمایی ، محیط زیست و آب و انرژی مطالعات گسترده ای انجام شد که خروجی آن شامل دو مقاله ISI و یک مقاله علمی پژوهشی به ترتیب در ژورنال های تخصصی در زمینه مهندسی شیمی و پلیمر و علوم غشایی شامل ژورنال (Res Chem Intermed، J Mem Sci Res، Iranian Journal of Polymer Science and Technology) و چندین مقاله کنفرانس بین الملی در کنفرانس شیمی و مهندسی شیمی (IChec) و سمینار بین الملی علوم و تکنولوژی پلیمر(ISPST) در سال های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۷ شد. در نهایت در سال ۹۲ با معدل ۱۷ و نمره تز کارشناسی ارشد ۲۰ از دانشگاه صنعتی امیر کبیر در آبان سال ۹۲ فارغ تحصیل شدم.
رتبه ۱۲ کنکور و رتبه ۲ دانشگاه صنعتی شریف
در پایان سال ۹۲ هنگامی که درگیر پروژه صنعتی شرکت پتروشیمی امیر کبیر در ماهشهر به عنوان مجری طرح در دانشگاه امیر کبیر بودم در آزمون ورودی دکتری۹۳ در رشته مهندسی شیمی – مهندسی پلیمر شرکت کرده ، با کسب رتبه ۱۲ در آزمون ورودی به دانشگاه صنعتی شریف دعوت به مصاحبه شدم که در نهایت با رتبه پذیریشی و نهایی ۲ در کد رشته انتخابی قبول و وارد دانشکده مهندسی شیمی و نفت شدم.
در حال حاضر در مقطع دکترا با اساتید مجرب و بزرگوار مهندسی شیمی و مهندسی پلیمر پروفسور محمد سلطانیه و دکتر سید عباس موسوی در حوزه جداسازی گازی و تصفیه آب و فاضلاب مشغول پژوهش و تحصیل هستم.
پروژه مقطع دکترای این حقیر بر روی ساخت و سنتز غشاهای نانو کامپوزیتی از نوع پلیمری- معدنی به منظور جداسازی گازی و تصفیه آب و فاضلاب تمرکز دارد، این نانو ذرات سنتزی که جزء مواد پیشرفته محسوب می شوند؛ امروزه توسط محققان علوم غشایی در حال توسعه می باشند. استفاده از این نانو ذرات و تکنولوژی جدید جداسازی غشایی با غشاهای نانو کامپوزیتی در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی و به ویژه حوزه آب و انرژی باعث بالا بردن عملکردفرآیندی و کاهش هزینه و انرژی مصرفی و سازگاری بالا با محیط زیست به عنوان تکنولوژی سبز در مقابل با فرآیند های مرسوم و قدیمی است. با این حال، تکنولوژی جداسازی غشایی جز تکنولوژی های نوین است که هنوز پایلوت های صنعتی و نیمه صنعتی آن در ایران به ویژه در جداسازی گازی در صنایع گاز و پتروشیمی و تصفیه آب و فاضلاب کامل جا نیفتاده و خلا آن در صنایع چشمگیر است؛ و پیش بینی می شودکه صنایع نفت و گاز و صنایع مربوط به آب و فاضلاب با توجه به بحران پیشه روی آب، از آنها به عنوان فرآیندهای نوین جداسازی که سازگار با محیط زیست می باشداستقبال فرآونی کند. در همین خصوص، امروزه سرمایه گذاری های بزرگی در پژوهشگاه ها و مراکز علمی وابسته به صنایع نفت و گاز و انستیتوهای آب در خصوص پژوهش ها و پروژهای جداسازی با فناوری غشایی در حال انجام است.
سوال: علاوه بر پروژه دکتری آیا طرح های تحقیقاتی دیگری هم در دست اجرا داری؟
در حال حاضر با انستیتوی آب و انرژی دانشگاه صنعتی شریف همکاری تحقیقاتی دارم ،ضمن اینکه با شرکت مهندسی توربین دار که یک شرکت دانش بنیان در حوزه ساخت تجهیزات جداسازی صنایع نفت و گاز ، معادن و صنایع غذایی و دارویی است، به عنوان مدیر واحد تحقیق و توسعه همکاری دارم. فعالیت های این شرکت دانش بنیان در حوزه جداسازی های جامد از مایع ، مایع- مایع و مایع- گاز خلاصه می شود، که شامل ساخت انواع فیلترها برای دی واترینگ و بازیابی آب در حوزه آب و پساب صنایع بزرگ و تولید کانسانتره مواد معدنی، ساخت انواع سانترفیوژها و فیلترهای غشایی و مبدل های حرارتی، اواپراتورها، برج های تقطیر، کریستالایزورها و خشک کن ها می شود.
پروژهایی که در حال حاضر در حال بررسی و پیش روی کار در شرکت توربین است شامل خالص سازی و تولید الکل اتانول ۹۹ درصد به کمک تکنولوژی غشایی (Membrane Technology ) ، که به عنوان سوخت طبیعی جایگزین مناسبی برای سوخت فسیلی است و تنها کشورهای توسعه یافته دارای تکنولوژی آن هستند و تصفیه آب و فاضلاب و بهینه کردن سیستم های بازیابی آب به کمک فرآیند های غشایی و استفاده از غشاهای پلیمری و سرامیکی برای تصفیه و تغلیظ در صنایع شکر و نیشکرو و یک پروژه مشترک شیرین سازی آب دریا با انستیتوی آب و انرژی دانشگاه صنعتی شریف می شود. در حوزه صنایع نفت و گاز و پتروشیمی نیز بازیابی حلال های گران قیمت به کمک فرآیند غشایی در دستور کار است که می تواند درحوزه محیط زیست و بهروری بالای اقتصادی آن شرکت ها راهگشا باشد. بطور کلی چشم انداز خوبی برای شرکت های دانش بنیان در کنار کارخانجات صنعتی متصور هستم.
باید خدمتتون عرض کنم که در جداسازی ها انصافا، تکنولوژی غشایی از نظر سادگی فرایند و سازگار بودنش با محیط زیست در کشورهای پیشرفته جای خود را باز کرده، اما ایران به خاطر تحریم و کمبودها و نبود سرمایه گذاری نتوانسته این علم را تبدیل به تکنولوژی صنعتی کند.
سوال: در بین صحبت هایی که داشتیم از تاسیس یک مرکز پژوهشی در حوزه نفت و گاز در استان بوشهر می گفتی و اینکه به دنبال ایجاد این مرکز در استان هستی تا الان این کار به کجا رسیده و ایده اش از کجا شروع شد؟
در این زمینه، ایده هایی با دوستان خود در دانشگاه های صنعتی امیر کبیر و صنعتی شریف و دانشگاه خلیج فارس داشتیم، که بحث تاسیس مرکز پژوهشی – آموزشی در حوزه نفت، گار و پتروشیمی مشابه فعالیت شرکت پتروشیمی پژوهش فناوران مطرح گردید. با توجه به اینکه این شرکت در منطقه ویژه اقتصادی –پتروشیمی ماهشهر و اراک واحد و مرکز دارد ولی استان بوشهر و منطقه ویژه انرژی اقتصادی پارس (عسلویه) با دارا بودن ده ها شرکت پتروشیمی و فازهای پالایشگاهی گازی از آن محروم است. هدف کلی ایجاد چنین مرکز یا واحد پژوهشی و آموزشی، پر کردن خلا برگزاری دوره های آموزشی تخصصی برای آموزش تکنسین های صنایع مربوط با توجه به نیاز سنجی های انجام شده برای شرکت های مستقر در آن منطقه و ایجاد یک مرکز پژوهشی صنعتی بود، که به طور مستمر با آن واحدها جهت رفع مشکلات فرآیندی و توسعه واحدها و افزایش بهروری در تولیدات آنها و آزمایشگاه های تخصصی در زمینه های مختلف فرآیندی، پالایشی، محیط زیستی و انرژی در تماس باشد، و فعالیت کند.
به دنبال خلاء وجودی چنین مرکز پژوهشی – آموزشی صنعتی، برگزاری تمامی دورهای آموزشی تخصصی مورد نیاز تکنسین ها و متخصصان شرکت های پتروشیمی و شرکت های نفت و گاز در مراکز علمی و پژوهشی در تهران و ماهشهر انجام می پذیرفت، که به دلیل نبود امکانات و ظرفیت های موجود برگزاری دورهای آموزشی برای نیروها و تکنسین های شرکت ها منطقه ویژه نوبت دهی دو الی سه ماهه می شود.
در همین خصوص باید عرض کنم، خلا پژوهش از آموزش هم مهم تر است و بحث افزایش بهره وری و توسعه واحدهای پالایشگاهی و پتروشیمیایی و حل مشکلات آنها یکی از موضوعات مهم در این حوزه است. شرکت های پژوهشی زیادی در تهران و ماهشهر فعالیت دارند اما در استان بوشهر با وجود داشتن موقعیتی بی نظیر در زمینه صنعت نفت و گاز، یک مرکز پژوهشی که بتواند کارهای پژوهشی صنعتی و مشکلات آنها را حل کندرا نداریم. حل این معضل می تواند با مرکز پژوهشی یا انستیتو نفت و گاز و انرژی آغاز شود و ارتقا یابد و به پژوهشگاه بومی استان تبدیل شود. این مرکز یا انستیتو پژوهشی می تواند مشکلات را در قالب پروژه های صنعتی و نیمه صنعتی با تحقیق و توسعه و مطالعه جامع علمی، امکان سنجی های فرایندی و آقتصادی با آخرین تکنولوژی روز فراهم کند، تا در جهت رفع مشکلات صنعتی بتواند قدم های مثبتی بردارد.
من امیدوار هستم که ما با حضورمان در منطقه ویژه انرژی پارس و ارتباط مستقیم با شرکت های گازی و پتروشیمیایی بتوانیم پروژه های متعددی را در مرکز پژوهشی نفت و گاز تعریف کنیم و به صورت مشترک با دانشگاه ها و مراکز علمی استان به اشتراک بگذاریم تا خلا بین صنعت و دانشگاه را هم با حضور مستمر خود در منطقه در قالب یک مرکز پژوهش و آموزشی که نخبگان بومی استان آن را اداره می کنند پر کنیم و اجازه ندهیم تا سرمایه گذاری هایی که جهت توسعه صنایع نفت و گاز در استان انجام می شود به خارج از استان برود.
سوال: برای ایجاد مرکز آموزشی و پژوهشی حوزه نفت و گاز اقدامی هم کردید؟
در این راستا ابتدا هسته های اصلی و مشورتی متشکل از فارغ التحصیلان و دانشجویان دوره دکتری رشته مهندسی شیمی ، پلیمر و مکانیک و عمران محیط زیست دانشگاه صنعتی شریف و امیرکبیر که در حال حاضر عضو هیئت علمی دانشگاه خلیج فارس و یا در حال تحصیل هستند جهت پیگیری موضوع و اخذ مجوز ها و نیاز سنجی ها تشکیل شد. در ابتدا یک کارگروه آموزشی تشکیل شد و از طریق وزارت علوم برای مجور مرکز پژوهشی-آموزشی اقدام کردیم که وزارت علوم استقبال زیادی از این کار در استان بوشهر کرد اما از طرف وزارت نفت به خاطر موانع اداری نتوانستیم فعلا نظر آنها را جهت انجام فعالیت پژوهشی جلب کنیم و به حمایت آنها نیازمندیم.
به دلیل اینکه بومی استان بوشهر هستم این مسئله را با مسوولان دفاتر استاندار، نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی پیگیری کردم اما بخاطر مشغله ها و محدودیت زمانی ، کاری و درسی در تهران نتوانستم به طور کامل مسولین زیربط را آگاه از پروسه پیشرفت کنم در نتیجه ،موفق نشدیم طرح خود را برای مسوولان استانی توضیح دهم و ایده نیمه کار باقی ماند.
از طرف وزارت علوم برای مجوز مرکز آموزشی در حوزه نفت و گاز مشکلی نداریم اما در حوزه پژوهش مایل هستیم تا پروژهایی که در واحدهای تحقیق و توسعه شرکت های نفت و گاز و پتروشیمی جهت حل مشکلات و توسعه فرآیندی، در منطقه ویژه انرژی پارس تعریف می شود را در خود استان بوشهر حل کنیم. ما به عنوان دانش پژوهان فارغ التحصیل دانشگاهای مادر ( صنعتی شریف و امیر کبیر نهران) در حوزه نفت و گاز و پتروشیمی که بومی استان هستیم خواهان این هستیم که از تمام ظرفیت های بالقوه در استان استفاده شود تا سرمایه گذاری ها در حوزه پژوهش و آموزش که به دنبال آن بومی سازی تکنولوژی های نوین در حوزه نفت و گاز و پتروشیمی و اشتغال را به همراه دارد، در همین استان انجام شود.
در حال حاضر پارک های علم و فناوری شامل شرکت های دانش بنیان در کشور فعالیت های مفیدی در حوزه های تکنولوژی های نوین داشته اند، ولی نداشتن حامی جهت سرمایه گذاری از لحاظ مادی و تامین بودجه مالی برای تولید محصول و بومی سازی تکنولوژی از محدودیت های بزرگ آنها است .
استان بوشهر با توجه به موقعیت جغرافیایی و داشتن ویژگی های اقتصادی و داشتن محور ترانزیتی و ارتباطی با کشور های حوزه خلیج فارس و استان های هم جوار دارای پتانسیل بالا برای جذب سرمایه و تولید ثروت و رونق اقتصادی در حوزه صنایع بالا دستی و پایین دستی در حوزه صنایع نفت و گاز و پتروشیمی است.در همین خصوص ، چشم اندازمان این است که با استفاده از نیروهای نخبه و دانشگاهی در راستای تکنولوژی های روز که مرتبط با نفت و گاز و پتروشیمی هست گام برداریم. با این حال مرکز پژوهشی و آموزشی در کنار خودش می تواند مراکز دانش بنیان و صنایع کوچکی ایجاد کند که منجر به ایجاد اشتغال هم خواهند شد.
از مسوولان استانی از جمله استاندار پرتلاش وجوان ، نمایندگان محترم مردم در مجلس شورای اسلامی ، که به موضوع نخبه پروری، که یکی از اساسی ترین مولفه های رشد و توسعه پایدار است، توجهی خاص دارند، جهت رسیدن به نیل اهداف ما برای ایجاد ثروت و فرصت مناسب برای جذب سرمایه گذاری های انجام شده در حوزه صنایع نفت و گاز و تولید شغل و آینده ای بهتر برای هم استانی های عزیزمان قدمی راسخ بردارند.
یک سوال دارم که میتوانی جواب ندهی اما قطعا مخاطبان ما و حتی خود بنده مایل هستم در این مورد بیشتر بدانم و آن هم در مورد معلولیت شماست؟ از مشکل از چه زمانی آغاز شد و اکنون وضعیت بیماری شما چطور است؟
از سال ۸۱ در سن حدود ۱۵ – ۱۶ سالگی به خاطر بیماری ژنتیکی ضعف عضلانی از ناحیه پا درگیر ضعف در اندام حرکتی شدم و حدود ۱۴ سال است که با این بیماری دست و پنجه نرم می کنیم و فعلا درمانی برای آن پیدا نشده و درمان آن در حوزه سلول های بنیادی است که توسط محققان در حال پژوهش است.
با این ضعف عضلانی، در راه رفتن کمی کند می زنم اما این محدودیت و معلولیت ۲۰ درصدی در اندام حرکتی پاها، مانعی برای پیشرفت و پژوهش نشده است و یکی از عواملی که باعث پویایی و عملکرد هرچه بهتر عضلاتم شده همین تحرک و پویایی است. در همین خصوص ۳ الی ۴ جلسه در هفته را به پیاده روی در استخر و شنا در کنار پیاده روی ها و فعالیت های روزانه اختصاص می دهم، که الحمدالله دکتر معالج از روند کنترل بیماری راضی هستند .
گفتگوی ما در حالی به پایان رسید که علی آقا همچنان با لبخند در انتظار سوالات بعدی بود هر چند مثل همیشه امیدوار بود که مسوولان استان بوشهر به ایده این گروه از نخبگان بومی استان توجه کرده و زمینه برای مذاکرات با ایشان برای ایجاد مرکز پژوهشی و آموزشی نفت و گاز در عسلویه فراهم آورند.
علی آقا مانند همه مردم استان بوشهر میزبانی را در حق بنده تمام کرد و با وجود مشغله کاری که داشت در اتاق کوچک خوابگاه خود با صبر و حوصله سوالات من را پاسخ داد.
