نوروز و هفت میم بوشهری ها
محمد مظفری
نوروز این یادگار جاودان ایران باستان که فرا می رسد. ایرانی ها به جنب و جوش می افتند. هر چه گرفتاری که در طول سال داشته اند را به فراموشی سپرده و به هیچ چیز جز بهار و نوروز فکر نمی کنند. یکی از ویژگی های انسانی نوروز دقیقا همین است. بهار نقطه اعتدال است. مجالی برای تحول و نگاهی نو به زندگی، از این روست که در نوروز بسیاری از کدورت ها در بین انسان ها رخت برمی بندد.
نوروز سمبل پیروزی خوبی بر بدی است. غلبه گرما بر سرما ورویش دوباره طبیعت ، نوروز را شادترین جشن های به یادگار مانده ایران باستان می نامند. از این رو آیین های بسیاری در استقبال و بدرقه این عید بزرگ برگزار می گردد. در استان بوشهر اما آیین های نوروزی خاص و ویژه تر از دیگر نقاط ایران زمین برگزار می گردیده که در ادامه به تعدادی از آنها اشاره می شود.

خانه تکانی
خانه تکانی در بین خانواده های ایرانی در آستانه نوروز نمادی از بهار است . انگاه که طبیعت جامه نو می کند و درختانی که از خواب زمستانی برخواسته اند جامه نو به تن می کنند. از این روز خانواده های ایرانی خانه هایشان به سلیقه ها خود مهیای سال نو می کنند. بوشهری ها نیز بسیان دیگر ایرانی ها پیش از نوروز این آیین را گرامی می دارند.
آتش افروختنو به کنار دریا رفتن در چهارشنبه سوری
دیگر رسم ایرانیان در استقبال از بهار چهارشنبه سوری است انگاه که خانواده ها به شکرانه آمدن بهار و بازگشت گرما به زمین و سرسبزی درختان بازمانده زمستان را به آتش می کشند. به یادگار گذر سیاوش از آتشی تهمت ها و رسیدن به سربلندی . از این رو در شب چهارشنبه سوری خانواده های ایرانی گرد هم جمع می شوند سفره می گسترانند. شاهنامه می خوانند وآتش بر می افروزند و به رسم دیرین بر خانه هم وارد می شوند که خود آیینی خاص دارد. بوشهری ها در عضر سه شنبه و روز چهارشنبه به کنار دریا می روند و بدن به آب دریا می زنند. در بعضی محلات بوشهر مادران شکر به دست کودکانشان می ریختند تا آنها شکر را به دریا بریزند و کام دریا به شکرانه رسیدن بهار و مهربانی با جاشوان و ناخدایان شیرین شود. مادران بوشهری در چهارشنبه سوری کوزه های پر آب و بعضا تنبه های قلیانشان را پر آب نموده و می شکستند تا رفع بلا از عزیزانشان نموده و آبی را که روشنایی هست را روانه زمین کنند.

جامه نو بر تن کردن
باور مردم ایران بر این است که در نوروز انسان ها نیز باید بسان طبیعت جامه نو برتن کنند از این رو بوشهری ها از هفته ها قبل برای رخت و لباس عید نوروزشان برنامه ریزی می کنند . پدرها و مادرها برای کودکانشان لباس نو می خرند و بانوان با خرید پارچه های جدید لباس های زیبا می دوزند. و در آخر همگی با لباس های نو بر سر سفره هفت سین می نشینند.
سفره هفت میم بوشهری
ایرانی ها به نشانه برکت و شکرانه به درگاه خداوند در میلاد بهار سفره ای رنگین می گسترانند و برگردش می نشینند و در هنگام تحویل سال ترکیدن توپ آغاز سال دعا می خوانند. در سفره هفت سین، سیر و سمنو و سبزه و سیب و سرکه و سماق و سنجد را درکنار آیینه و قرآن و سبزه قرار می دهند. در بوشهر اما گفته می شود که بوشهری ها در کنار سفره هفت سین سفره ای دیگر نیز داشتند که به آن سفره هفت میم می گفتند که شامل ماهی، میگو، میوه، مرغ، مربا، ماست و مسقطی بوده است علاوه براینان از دیرباز در سفره هفت میم بوشهری ها نمادهایی دیگر از طبیعت بوشهر مثل کنار و گل های وحشی شیرنی محلی ، حلوا و… نیز وجود داشت.
عید تهلو
در آستانه نوروز خانواده های بوشهر به رسم ادب به دیار خانواده های عزیز از دست داده می رفتند تا ضمن دلداری در آستانه تحول طبیعت غصه از دل بازماندگان بزدایند و دقایقی را در کنارشان باشند.
پخت غذاها و شیرینی های خوشمزه باورهای نوروزی
نوروز در حوزه غذا و تنقلات و شیسنس ها فرهنگ خاص خودش را دارد. مهترین تنقلات ایام نوروز در استان بوشهر گندم است. که به گندم برشته معروف است و به همراه تخمه بوداده ، برنجوک سرو می شود. قراپیچ ، بیب گلی و نان شیرینی، دیگر خوردنی خاص ایام نوروز است که با تبحر توسط بانوان بوشهر تهیه می شود. تهیه ماست شب عید یکی از مهمترین فذاهای لبنی است که مادران با وسواس خاص آن را تهیه می کردند چون اعتثاد داشتند ماستی که شب عید ببیندد و تهیه شود مقوی و متبرک است.
رسم خوردن ماهی در روز عید هم در بین بوشهری ها که یکی از بزرگترین تامین کنندگان ماهی در ایران هستند از دیرباز مرسوم بوده و در کنار ماهی شکم پر و پلو ، مرغ شکم پر آش رشته و حلوا خرمایی ، رنگینک ، لورک و حلوای انگشت پیچ نیز سرو می شده است.

باورهای نوروزی در استان بوشهر
در نزد پیشینیان این دیار باورهای بسیاری در مورد نوروز وجود داشته که سینه به سینه نقل شده و به نسل امروز رسیده است. مهمترین باورهای نوروزی این دیار وجود نماد نوروز به نام دی نوروز است که اعتقاد بر این است دی نور روز در شب عید به تمام خانه ها سر می زند و از سفره های هفت سین و هفت میم بازدید می کند. باور مردم این دیار بر این است حضور دی نوروز در خانه نماد و نشانه سال خوب و پربار برای خانواده هاست.
سیزده به در
از دیگر یادگاران جشن بزرگ نوروز در بین ایرانیان جشن روز ۱۳ فروردین است که به روز طبیعت معروف شده است. اهالی استان بوشهر مثل دیگر ایرانیان در پایان تعطیلات نوروزی خود در طبیعت حضور پیدا کرده و به احترام بهار روزی را به اتفاق هم نیکو می دارند. اهالی استان بوشهر علاوه بر حضور درباغ ه و نخلستان ها در کنار سواحل دریا حضور پیدا می کنند و جشن برپا می کنند.
بازی های نوروزی
در ایام نوروز که بیشتر خانواده در کنار هم حضور پیدا کرده و معمولان فرزندان مهمان پدر و مادرها و پدر بزرگ ها و مادر بزرگ ها می شوند بازار بازی های گروه بسیار گرم است. از این رو در نوروز بازی هایی مثل گل بگ شده ، چو کلی ، ملابرس و… در بین جوانان و بزرگسالان گرم است. ضمن اینکه بازی های هفت سنگ ، بیگ بازی ، قتر بازی و… در بین دختران و کوچگترها رواج داشته است.