تجارت الکترونیک:
فاطمه مظفری :
بهره مندی از اطلاعات اینترنتی تحول عظیمی را در ابعاد مختلف زندگی انسان ایجاد کرده است. به گونه ای که خود سیستم اینترنتی در هر لحظه از زمان پیشرفت های جدیدی می کند و اخبار این پیشرفت ها به وسیله رسانه های گروهی حتی خود اینترنت به اطلاع جوامع بشری رسانیده می شود که شاید انسان در هزاره سوم بتواند از این روش جدید دنیای بهتری را برای خود ایجاد کند. از زمانی که بشر به زندگی گروهی فکر کرد اساس ارتباط و بنیان آن را رفع نیازهای یکدیگر تعریف کرد، یکی از روش های رفع نیازها تجارت نام گرفت. ترکیب علم-سرمایه-فکر نیروی انسانی انقلابی را در عصر صنعت و تجارت به وجود آورد که امروزه به نام اینترنت معروف است. با ورود اینترنت به مباحث بازرگانی و مطرح شدن بحث تجارت الکترونیکی محققان، دانشگاهیان و متخصصان مختلف بیشتر از هر زمان دیگر به قلم فرسایی پرداختند و چنان بحث اینترنت گسترش یافت که مردم تصور کردند که انقلابی بزرگتر از انقلاب های دیگر به وقوع پیوسته که به درستی نیز این چنین بود. این تحول عظیم و انقلاب جدید به طور حتم همراه خود فرصت ها و تهدیدهایی را در پی داشت. تجارت اجرای امور تجارت به وسیله ابزارهای الکترونیکی است که به طور کامل (از ابتدا تا انتها) به وسیله ابزارهای الکترونیکی صورت می گیرد. حال آنکه ممکن است سازمانی بخشی از کارهای خود را به این وسیله انجام دهد(به طور مثال سازمانی که ارتباط با مشتریانش به وسیله اینترنت انجام می شود) و بخشی دیگر را با روش های سنتی انجام دهد. براساس گزارش های انکتاد تجارت الکترونیکی زمانی اتفاق می افتد که وارد زندگی مردم شود و تولیدکنندگان و مصرف کنندگان از آن منتفع شوند، تجارت الکترونیک و نتایج حاصل از آن سه وظیفه را پوشش می دهند: امور بازرگانی با گرایش به مصرف کننده نهایی ، تجارت میان شرکت ها یا فعالیت های بازرگانی عمده و امور تجاری درون سازمان ها.
بیشتین متقاضی و مهمترین کاربردهای عملی تجارت الکترونیک بخش مصرف کننده گرای ان است. این کاربردها شامل خرید از راه دور، عملیات بانکی، دلالی سهام وتبلیغات مستقیممی شوند. چارچوب تجارت الکترونیک از سه سطح عالی تشکیل شده است: زیر ساختار (سخت افزار، نرم افزار،پایگاههای داده ای و ارتباطاتی) ،خدمات(پیام گذاری و پیام گیری)، محصولاتو ساختارهای تجارت الکترونیک(پیش بینی وتدارک مستقیم کالاها و خدمات تجار وابسته به اطلاعات برای مشتریان و شرکای تجاری، همکاری و سهیم شدن در اطلاعات داخل و خارج سازمان و سازمان دهی محیط بازاری الکترونیک و زنجیره تهیه و پشتیبانی) . در این چارچوب ،تجارت الکترونیک ونتایج حاصل از آن سه زمینه را پوشش می دهند: ۱-امور بازرگانی با گرایش به مصرف کننده نهایی ۲-تجارت میان شرکتها یا فعالیتهای بازرگانی عمده ۳-امور تجاری درون سازمانها. مهمترین و بازارگراترین کابردهای عملی تجارت الکترونیک بخش مصرف کننده گرای آن است. این کاربردها شامل خرید از راه دور ، عملیات بانکی ، دلالی سهام، تبلیغات مستقیم می شوند. به هر حال همان طور که انتظار می رفت پتانسیل عظیم این بخش بیشتر انگیزه های مرتبط با تجارت الکترونیک را به خود جلب می کند. در بخش امور تجاری و فعالیتهای میان تهیه کنندگان مواد اولیه ومصرف کنندگان ، ارتباطاتی که به وسیلهEDI برقرار می شوند بهرین گروه کاربردهای تجارت الکترونیک هستند. سریع ارشدترین زمینه در این سطح از تجارت الکترونیک، همکاری و سهیم شدن در اطلاعات به وسیله اینترانت ها و اکسترانت ها است. شبکه های اینترنت از گشایش پایگاههای داده ای و انبارهای داده ای در داخل اینترانت ها و اکسترانت ها است. شبکه های اینترنت از گشایش پایگاههای داده ای و انبارهای داده ای در داخل شرکت، نشر وگسترش اطلاعات در قالب صفحه های وب و همکاری گروه گرایانه و مستقل از موقعیت جغرافیایی در محدوده مرزهای اطلاعاتی شرکت را پشتیبانی می کنند. در قلب چارچوب تجارت الکترونیک محیطهای بازاری الکترونیکی و سلسله مراتب الکترونیکی وجود دارند که ارتباطات بازرگانی ومبادلات میان شرکتها را تسهیل می کنند. محیطهای بازاری الکترونیکی به منظور تسهیل مبادلات از طریق شبکه های ارتباطی مین خریداران و تهیه کنندگان متعدد پدید آمده اند. منافع ومزایای تجارت الکترونیک: ۱-افزایش و تویعه تولید،فروش،در آمد وسرمایه گذاری۲-افزایش سطح رفاه زندگی مردم ۳-افزایش اشتغال و گسترش فرصتهای جدید شغلی ۴-امکان ارائه خدمات و محصولات در سطح جهانی و تقویت موضع رقابتی کشور در جهان ۵-جلوگیری از اتلاف وقت وکاهش ترددهای بی مورد ۶-کاهش هزینه های تبلیغات کالا ۷ دسترسی سریع به اطلاعات و عدم حضور واسطه ۸-کاهش هزینه های تبلیغات کالا ۹-ورود به بازارهای فرا منطقه ای در جهت بازاریابی جهانی وایجاد فرصتهای تجاری جدید برای صنایع و بنگاه های بازرگانی ۱۰-کاهش هزینه پرداخت،بطوریکه پرداخت الکترونیکی گاهاتا۱۰۰برابر ارزانتر از پرداخت سنتی است ۱۱-کاهش خطا: مراحل خودکار در خرید و فروش و عملیات تجاری با عث کاهش خطا در مراحل مختلف نسبت به روش سنتی می شوند ۱۲-بهره گیری از فرصت های زودگذر در عرصه صادرات ۱۳-خرید به موقع از خارج از کشور ۱۴-کاهش تورم در سطح کل جامعه ۱۵-افزایش سرعت مراحل فروش ۱۶-افزایش رشد تجارت: امکان تجارت بسیاری از افراد عادی در جامعه فراهم می شود ۱۷-کمک به منابع انرژی و کحیط زیست: کم شدن رفت وآمدهای شهری باعث حفظ محیط زیست می شود ۱۸- امکان پذیری مقایسه کالا ها با یکدیگر ۱۹-تعداد مشتریان و خریداران به سرعت قابل افزایش است. ۲۰-نرخ سود در مقابل هزینه های مصرفی افزایش خواهد یافت.زتبه بندیEUI برای سال ۲۰۰۰ در زمینه تجارت الکترونیک در۶۰ کشور دنیا انجام شد که از دو شاخص کلی محیط تجاری و ارتباطات استفاده شده است در مجموعه دو ششاخص جایگاه کشور ما رتبه۵۸ از میان ۶۰کشور بررسی شده است. مهمترین موانع و چالشهای تجارت الکترونیک در ایران را میتوان بشرح ذیل بیان نمود: ۱-محدودیت خطوط ارتیاطی و سرعت پاییت آنها ۲-عدم وجود بسترها و تجهیزات شبکه ای و ارتباطی لازم برای دسترسی سریع واسان مردم به اینترنت ۳-نبود شبکه اصلی تجارت الکترونیک در کشوز و الزامات سخت افزاری و نرم افزاری ۴-کمبود دانشIT 5-عدم مقبولیت اسناد و امضاهای الکترونیکی در کشور ۶-عدم فرهنگ سازی مناسب و بالطبع پایین بودن سطح اگاهی و توجه مردم به الکترونیک و فن اوری اطلاعات در کشور ۷-فقدان امنیت لازم برای انجام مبادلات و تبادل اطلاعات ۸-نبود سازوکار مناسب برای حمایت از حقوق مصرف کنندگان . راهکارهای لازم برای توسعه تجارت الکترونیک در کشور را می توان این گونه شمرد: ایجاد زیرساخت فنی و تجهیزات و امکانات متناسب با پیشرفت های روز – ابزارهای لازم برای شناسایی دقیق کاربران ومشتریان – وضع قوانینجدید برای نظارت بهتر – استفاده از روش های نوین رمز نویسی، ایجاد نوآوری، ر.ش های جدید عرضه محصولات واطلاعات، حمایت نهادهای دولتی، ایجاد سیستم پیشرفته ومطمئن بانکی، ایجاد سیتم جامع حمل ونقل وتحویل کالا، افزایش سهم بخش خصوصی، برگزاری دوره های آموزشی، ایجاد بسترهای حقوقی لازم برای مبارزه با جرائم.
