شاید برخی از ما زمان نه چندان دوری که برای دریافت خبری کوتاه از عزیزانمان باید مدتها در صف باجههای مخابرات مینشستیم را به یاد داشته باشیم، حتی تا همین پنج یا شش سال پیش باجههای تلفنی که در خیابانها و چهارراههای مختلف قرار دارند، مشتریانی پروپا قرص داشتند و برای تماس گرفتن از آنها لازم بود، در صف باشیم؛ تازه پس از انتظاری به نسبت طولانی هنوز مکالمه شروع نشده، سکههایی بود که به شیشه باجه میخورد و افراد منتظر طولانیشدن زمان مکالمه را هشدار میدادند.در آن سالها دانشجویانی که در خوابگاههای دانشجویی زندگی میکردند، برای اینکه از خانواده خود تماسی داشته باشند، باید مدتها منتظر میماندند و این سوی خط هم خانوادهها پس از مدتها تلاش به سختی موفق میشدند به مدت پنج دقیقه از احوال فرزندانشان در حد اختصار باخبر شوند.آن موقع هنوز تلفن همراه مانند امروز اینقدر مقبول نیفتاده بود و هزینهی نسبتا بالای خرید آن موجب شده بود که بخش محدودی از جامعه به این وسیلهی ارتباطی دسترسی داشته باشند، اما از اواخر سال ۸۵ و با ورود اپراتورهای جدید کمکم تلفن همراه تبدیل به وسیلهای همگانی شد تا جایی که این شعار کمکم همهگیر شد که میگفت: «هیچ کس تنها نیست»؛ اکنون دیگر اکثر شهرنشینان در مکانهای عمومی و اتوبوسها در حال مکالمه یا ارسال و خواندن پیامک هستند حتی پیرزنان و پیرمردانی و افراد با سواد و بی سواد از چنین وسیله ای بهره میبرند.
حتی شاید در مکانهای عمومی و اتوبوس و مترو همه ما افرادی را دیده باشیم که با بلند شدن صدای زنگ تلفن همراهشان تا مدتها دکمههای مختلف را امتحان میکنند تا صدای الو و سلام و علیکی بشنوند. تازه بعضی از آنها ممکن است بعد از تماس گوشی خود را به شما بسپارند تا آن را برایشان قطع کنید و این نشان میدهد که این وسیلهی ارتباطی به شدت در میان مردم جامعه رسوخ کرده و به قولی هیچ کس تنها نیست… هرچند پرسشی اساسی خود به خود شکل گرفته است که آیا در پی این تنها نبودن تنهایی خوفناک دیگری نهفته است؟ آیا ابزارهای مدرنی که در خدمت زندگی بشر قرار گرفتهاند، بهشکلی نرم آنها را با توجه به نبود بسیاری ضرورتها از دیدار هم محروم و درنتیجه از هم دور نمیکنند؟
اکنون دیگر در خیابانها، اتوبوس، مترو، تاکسی و یا حتی کلاسهای درسی هم اگر دقت کنید، قشر جوانتر از دانشجو گرفته تا نوجوان و کارمند و … همه و همه به نوعی با گوشی خود مشغول هستند و از شنیدن آهنگ، گرفتن عکس، خواندن کتابهای ذخیرهشده در تلفن همراه، ارسال و دریافت پیامک و… همه به نوعی وقت خود را با تلفنهایشان پر کردهاند و اگرچه گفته میشود با ورود این فنآوری دیگر هیچ کس تنها نیست، اما گویی انسانها تنهاییشان را با گوشی تلفن همراه خود پر کردهاند و دیگر کمتر به برقراری ارتباط با دیگران علاقه نشان میدهند.
در چنین شرایطی طبیعی است که امکان انتقال پیامکی اخبار به افراد سریعترین شیوهی ممکن بهشمار آید. از سوی دیگر، هزینهی پایین پیامکها راهی است تا مشترکان بتوانند به سهولت تمام و صد البته ارزان، پیام خود را در اسرع وقت به نقاط مختلف کشور برسانند و به سادگی از حال یکدیگر باخبر شده و یا اخبار مهم را به هم منتقل کنند. به همین دلیل این روزها از پیامک استفادههای تبلیغاتی مختلفی میشود و بسیاری از شرکتهای مطرح و یا حتی فروشگاههای کوچک و… برای تبلیغ خود از این رسانه بهره میگیرند.
به عنوان مثال تنها دو روز اول نوروز امسال ۶۳۰ میلیون و ۲۳۲ هزار و ۳۷۴ پیام تبریک میان مشترکان ایرانسل ارسال شد و مشترکین همراه اول هم بیش از یک میلیارد پیامک تبریک به یکدیگر ارسال کردند که البته این رقم تا پایان تطیلات نوروزی به حدود چهار میلیارد رسید.
علاوه براین در مناسبتهای مختلف دیگری از جمله اعیاد مذهبی، تولد افراد، روزهایی مثل روز معلم، پرستار، خبرنگار، روز مادر، روز پدر و … نیز پیامکها کارکردی گسترده دارند.
البته قبل از آن اتفاقات جاری زندگی این نکته را همه ما به خوبی درک کردهایم که پیامک یا همان پیام فرهنگستان فرهنگ و ادب جزیی لاینفک از زندگی افراد شده است، اما به تازگی این پدیدهی دنیای مدرن حتی در زمان مرگ هم دست از سر افراد برنمیدارد و مدتی است شایع شده که حتی اخبار مربوط به مرگ و میر افراد هم از این طریق منتشر میشود.
به عنوان مثال در همین سال در اولین لحظاتی که از فوت افرادی چون سیمین دانشور (نویسنده نامدار و همسر زندهیاد جلال آلاحمد) و یا ایرج قادری (کارگردان قدیمی و بازیگر سینما) میگذشت حتی پیش از اینکه روزنامهها و تلویزیون فرصت انتشار پیدا کنند به لطف تلفنهای همراه خبر در میان میلیونها ایرانی دستبهدست چرخید.اما متاسفانه یا خوشبختانه انتشار پیامکهای مرگومیر تنها به افراد سرشناس جامعه مختص نیست و مدتی است شاهدیم که با این شرایط اگرچه رواجیافتن پیامک در این حد میتواند تاثیرات مالی بسیار خوبی برای مخابرات و اپراتورهای مختلف داشته باشد، اما در کنار آن فاصلهی میان انسانها روزبهروز بیشتر شده و کمکم همه تنها و تنهاتر خواهند شد. خدارحم احمدی